Aloes już jakiś czas temu wszedł na salony. Wciąż nie schodzi z piedestału wśród roślin wartych uwagi, co jakiś czas przeżywając od nowa swój renesans.

Na początek zaznaczę, że aloes to nie jeden gatunek rośliny! Z perspektywy właściwości interesują nas dwa – aloes zwyczajny i aloes drzewiasty.

Choć aloesowy boom nieco osłabł, możemy spotkać go w rozmaitych kremach, mydłach, maseczkach kosmetycznych, ale również w suplementach diety. Dostępny jest również w formie soku i żelu. Dla mnie sama budowa aloesu jest fascynująca i z wielką pasją uprawiam jeden egzemplarz w sypialni. Motywacją do zakupu nie były bynajmniej właściwości kosmetyczne czy „spożywcze”, ale … wpływ aolesu na powietrze!

Jak być może wiecie w Krakowie zimą powietrze nie należy do najczystszych (smok zamienił się w smog – różnica w słowach niby kosmetyczna, ale w efekcie dość istotna). W związku z tym, że do Krakowa przeprowadziłam się już jakiś czas temu i poskutkowało to zwiększoną częstotliwością kaszlu w okresie zimowym, rok temu wypowiedzieliśmy wojnę świństwom jakie latają w powietrzu w mieszkaniu. Poskutkowało to nabyciem kilku egzemplarzy roślin słynących z właściwości oczyszczających powietrze i oczyszczacza powietrza. Sam aloes oprócz walorów estetycznych (uroku odmówić mu nie można) oferuje nam filtrację i nawilżanie powietrza, a także świeżą dostawę tlenu nocą. Choć ciężko stwierdzić, co bardziej przyczyniło się do poprawy jakości powietrza – cieszy mnie, że działa i analizę na tym zakończyłam. Kwiatki mają się lepiej lub gorzej, ale to już kwestia indywidualnych zdolności ogrodniczych :-).

Przejdźmy jednak do właściwości aloesu, które wynikają z jego spożywania lub stosowania zewnętrznego!

Aloes zawiera 2 substancje o działaniu farmaceutycznym – żel aloesowy i alona (mleczko aloesowe).

Żel aloesowy zawiera ok. 75 substancji aktywnych biologicznie! Ilość wygląda imponująco, choć warto wziąć tu pod uwagę, że żel składa się w 98,5% z wody. Produkuje się go odpowiednio oporządzając liście aloesu. Żel aloesowy działa przeciwgrzybiczo, przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie. Stosuje się go w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym i kosmetycznym. Główną substancję czynną jest acemannan – substancja (polisacharyd), która posiada silne właściwości przeciwwirusowe.

Jakie właściwości ma acemannan?

• Ułatwia gojenie się ran i uszczelnianie nabłonka jelita
• Wspiera układ odpornościowy (działanie immunomodulujące) poprzez m.in. zwiększenie liczby i aktywności monocytów i makrofagów (komórek żernych) oraz zwiększenie fagocytozy
• Przeciwnowotworowe – poprzez stymulację układu odpornościowego (jak wcześniej wspominałam) i opóźnianie podziału komórkowego
• Przeciwzapalne
• Przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybicze

Aloes ma również działanie rozwalniające i przeczyszczające (w większych ilościach). Dzieje się tak za sprawą alony, bogatej w glikozydy antrachinonowe.

Co jeszcze kryje aloes?

Acemannan i glikozydy antrachinonowe to tylko 2 substancje. Tymczasem aloes kryje w sobie cały szereg związków, których nie w sposób wymienić. Wśród nich warto wyróżnić:

• witaminy z grupy B (w tym kwas foliowy)
• witaminę C
• substancje mineralne: żelazo, magnez, mangan, cynk, wapń, potas
• kwas salicylowy
• sterole
• saponiny
• ligniny
• enzymy roślinne
• liczne polisacharydy (acemannan również do nich należy)

Aloes – zastosowanie

• Wspomaganie odporności
• Zaparcia
• Zapalenia dziąseł i afty jamy ustnej
• Problemy z gospodarką węglowodanową (aloes wspomaga regulację poziomu glukozy we krwi)
• Zewnętrzne: w trądziku, skórze wrażliwej, przebarwieniach, oparzeniach, drobnych ranach, wypryskach alergicznych, na ugryzienia
• Wrzody żołądka i dwunastnicy (zakażenia H. pylori)

Czerń i biel w aloesie, czyli słowo o skutkach niepożądanych

Z jednej strony aloes ma mnóstwo dobrych właściwości. Niestety nie możemy patrzeć wyłącznie przez perspektywę jego zalet. Warto wspomnieć również o możliwych skutkach niepożądanych długotrwałego stosowania aloesu. Przeprowadzono wiele badań na szczurach i myszach, w efekcie których wykazano negatywne działanie dużych dawek preparatów aloesowych. W związku z tym ekstrakt z całych liści aloesu Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem uznała za czynnik potencjalnie rakotwórczy (grupa 2B). Wśród skutków niepożądanych stosowania aloesu wymienia się najczęściej: biegunki, hipokaliemię (zmniejszone stężenie potasu we krwi), niewydolność nerek, zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej, reakcje nadwrażliwości, odczyny fototoksyczne, utratę masy ciała. Lateks aloesowy może działać genotoksycznie, potencjalnie mutagennie w kontekście nowotworu jelita grubego. Podejrzewa się również, że substancje zawarte w lateksie aloesowym mogą wchodzić w interakcje z lekami np. glikozydami nasercowymi i kortykosteroidami. Stosowanie lateksu aloesowego w trakcie ciąży może powodować uszkodzenia nerek u matki i płodu oraz biegunkę, w efekcie której dochodzi do uwalniania się smółki do płynu owodniowego.

Przeciwwskazania do stosowania aloesu

• Niezidentyfikowane bóle brzucha
• Biegunki
• Ostre zapalenie jelit
• Nieżyt jelit
• Ciąża (potencjalne działanie toksyczne na płód – teratogenne)
• Karmienie piersią (wykazano prawdopodobieństwo, że substancje przeczyszczające znajdujące się w aloesie przenikają do mleka matki i oddziałują na niemowlęta)
• Reakcja nadwrażliwości na aloes
• Uszkodzenia wątroby

Aloes jest pełen dobrych substancji, ale proszę pamiętaj…

… stosowanie jednego preparatu nie zastąpi prawidłowej diety na co dzień i aktywności fizycznej! Jestem zdecydowaną przeciwniczką również wszelkich głodówek opartych na ogromnych ilościach preparatów aloesowych. Jest to postępowanie drogie, krótkotrwałe, które naraża organizm na negatywne skutki!

Sam aloes może stanowić wartościowy dodatek do codziennej diety, a stosowany z rozwagą i umiarem może przyczynić się do uzyskania pozytywnych efektów zdrowotnych.

Miałaś okazję stosować aloes? Podziel się swoimi doświadczeniami.

Bibliografia:

• Gołąb K., Gburek J., Warwas M. Acemannan – właściwości i użyteczność w lecznictwie, w: Postępy Fitoterapii 4/2016
• Javed S, Atta-Ur R. Aloe vera gel in food, health products, and cosmetic industry. Stud Nat Pro Chem 2014; 41:261-85
• Cowsert ML. Biological activities of acemannan, grudzień 2010.
• Dymarska E., Grochowalska A., Krauss H., Chęcińska-Maciejewska Z. Naturalne modyfikatory odpowiedzi immunologicznej, w: Problemy Higieny i Epidemiologii 2016, 97(4): 297-307
• Cieślik E., Turcza K. Właściwości prozdrowotne aloesu zwyczajnego Aloe vera (L.) Webb. (Aloe barbadensis Mill.), w: Postępy Fitoterapii 2015, 16(2): 117-124
• Boudreau M.D., Beland F.A. An evaluation of the biological and toxicological properties of Aloe barbadensis (miller), Aloe vera. J. Environ. Sci. Health C Environ. Carcinog. Ecotoxicol. Rev. 2006; 24 (1): 103–154
• Samarh S.N., Khalaf N.A., Hajhamad M.M. Evidence based medical use of aloe vera extracts, short review of literature. Int. J. Res. ed.. Sci. 2017; 5 (10): 4198–4202
• Guo X., Mei N. Aloe vera: A review of toxicity and adverse clinical effects. J. Environ Sci. Health C Environ. Carcinog. Ecotoxicol. Rev. 2016; 34 (2): 77–96