Kakao jest powszechnie obecne w diecie ludzi na całym świecie. Jedni preferują napoje na bazie kakao, a inni zajadają się czekoladą i wyrobami czekoladowymi.
Czekolada jest powszechnie znana jako kaloryczna, ale obfita w magnez przekąska. Czy to prawda?
Zacznijmy dziś od początku, czyli od kakaowca.
Kakao wytwarzane jest z nasion kakaowca (łac. Theobroma cacao). Wbrew pozorom to nie jest tak proste jakby się wydawało. Sama przez długi czas myślałam, że owoce się zbiera, nasiona wyciąga, mieli i voila mamy kakao. Ale wcale to tak nie działa.
Odmiany kakaowca
To nie jest tak, że niezależnie od wybranego kakao otrzymamy taki sam smak i kolor wypieków.
Criollo – najpełniejsza w smaku, pozbawiona goryczy, najrzadsza, najdelikatniejsza i trudna w uprawie
Forastero – najpopularniejsza, odporna na niekorzystne warunki środowiska, o mocno czekoladowym smaku
Trinitario – otrzymana po skrzyżowaniu criollo i forastero [1]
Jak wytwarza się kakao?
Na samym początku owszem zbiera się owoce, poddaje fermentacji, co powoduje szereg procesów zachodzących wewnątrz owoców. Dzięki nim nasiona zyskują odpowiedni aromat i barwę. Następnie suszy się je i poddaje procesowi dojrzewania. Czy to koniec? Nie! Teraz należy je uprażyć, odtłuścić i zmielić. Tak powstaje miazga kakaowa, która poddana dalszemu tłuczeniu pozwala na oddzielenie tłuszczu (masła kakaowego) od proszku kakaowego.
Rozpuszczalne czy naturalne?
Wszystkie właściwości jakie opiszę w tym artykule dotyczą kakao naturalnego. W rozpuszczalnym oprócz kakao można znaleźć cukier, emulgatory, przyprawy, aromaty, zdarza się, że dodatkowo jest wzbogacany witaminami przez producentów. Przede wszystkim ogromny dodatek cukru do większości napojów kakaowych rozpuszczalnym sprawia, że lepiej jest sięgać po naturalne.
A co mówi prawo?
Kakao w proszku jest wyrobem otrzymanym przez sproszkowanie oczyszczonych, odtłuszczonych i prażonych ziaren kakaowych, zawierającym:
1) nie mniej niż 20% tłuszczu kakaowego w przeliczeniu na suchą masę;
2) nie więcej niż 9% wody.
Kakao niskotłuszczowe jest wyrobem otrzymanym przez sproszkowanie oczyszczonych, odtłuszczonych i prażonych ziaren kakaowych, zawierającym nie więcej niż 20% tłuszczu kakaowego w przeliczeniu na suchą masę.
[ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA l ROZWOJU WSI z dnia 4 grudnia 2002 r.w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie jakości handlowej wyrobów kakaowych i czekoladowych]
Co kryje się w kakao?
| W 100 g kakao 16% | |
| Wartość energetyczna | 459 kcal |
| Białko | 18,2 g |
| Tłuszcz | 21,7 g |
| – w tym: kw. tł. nasycone | 12,74 g |
| – w tym: kw. tł. jednonienasycone | 7,24 g |
| – w tym: kw. tł. wielonienasycone | 0,69 g |
| Cholesterol | 0 mg |
| Węglowodany ogółem | 50,6 g |
| Błonnik pokarmowy | 5,7 g |
| Sód | 17 mg |
| Potas | 1927 mg |
| Wapń | 138 mg |
| Fosfor | 666 mg |
| Magnez | 420 mg |
| Żelazo | 10,7 mg |
| Witamina A (ekw. retinolu) | 2 ug |
| Witamina D | 0 mg |
| Witamina B1 | 0,11 mg |
| Witamina B2 | 0,46 mg |
| Witamina B3 | 2,4 mg |
Jak widzisz kakao zawiera sporo białka, węglowodanów, ale również tłuszczu, głównie kwasów tłuszczowych nasyconych. Duża zawartość tłuszczu przekłada się na dużą wartość energetyczną, czyli ilość dostarczanych kilokalorii (o wartości energetycznej więcej przeczytasz TUTAJ). Z pozostałych składników warto zwrócić uwagę na żelazo, potas i magnez, ma ich naprawdę sporo! Czy to wszystko? Nie!
Kakao jest źródłem teobrominy i kofeiny. To alkaloidy, które wykazują działanie stymulujące, pobudzające (kofeina dużo silniejsze niż teobromina). Teobromina może działać rozluźniająco.
Czekolada słynie z właściwości poprawiających nastrój. Wynika to z obecności tryptofanu w kakao. Tryptofan to aminokwas, który jest wykorzystywany podczas produkcji serotoniny, czyli tzw. hormonu szczęścia. Innym składnikiem kakao jest fenyloetyloamina, która występuje naturalnie w naszych organizmach, wpływa na uwalnianie beta-endorfiny (odpowiedzialnej za przyjemność) i dopaminy (odpowiedzialnej za ilość energii i motywację do działania).
Na koniec zostawiłam polifenole, których w kakao znajdziemy bardzo dużo. Są to głównie proantocyjanidyny i flawanole, które wykazują korzystne działanie na funkcje śródbłonka naczyń krwionośnych, działanie przeciwzapalne i przeciwzakrzepowe, zapobiegające miażdżycy. Naukowcy dowiedli, że regularne spożywanie nawet małych ilości kakao ma działanie chroniące przed chorobami układu krążenia.
Podsumowanie
- Kakao jest dobrym źródłem polifenoli i wykazuje działanie zapobiegające chrobom układu krążenia.
- Już małe dawki kakao podawane regularnie zapewniają solidną dawkę przeciwutleniaczy.
- Kakao ma działanie delikatnie pobudzające i stymulujące.
- Zawiera tryptofan, który służy do produkcji serotoniny – tzw. hormonu szczęścia oraz fentyloetyloaminę, która wpływa pośrednio na uwalnianie beta-endorfiny i dopaminy, mających duży wpływ na nastrój i poziom energii.
- Jest bogatym źródłem żelaza, potasu i magnezu.
- Jest wysokoenergetyczne oraz zawiera dużo tłuszczu, białka i węglowodanów.
